Χαράλαμπος Έλληνας*
Η Αμερικανική Υπηρεσία Πληροφοριών Ενέργειας μόλις δημοσίευσε νέες προβλέψεις για την παραγωγή, την κατανάλωση και τις τιμές του πετρελαίου μέχρι το τέλος του 2026, όπως φαίνεται στα παρακάτω Διαγράμματα 1 και 2.
Διάγραμμα 1: Παγκόσμια παραγωγή, κατανάλωση και τιμές πετρελαίου (2022-2026)
https://www.eia.gov/todayinenergy/detail.php?id=64305&utm_medium=email
Είναι σαφές ότι, παρά την ώθηση προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η ζήτηση πετρελαίου παραμένει υψηλή και συνεχίζει να αυξάνεται χωρίς να υπάρχουν ενδείξεις ότι θα φθάσει σε κορύφωση αυτή τη δεκαετία, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΔΟΕ). Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο εξακολουθούν να κυριαρχούν στο παγκόσμιο ενεργειακό μείγμα.
Όπως μας υπενθυμίζουν η “Τιμή του πετρελαίου” και οι διακυμάνσεις της αγοράς, “το γεγονός ότι ο κόσμος βασίζεται στο πετρέλαιο για να λειτουργήσει έγινε σαφές αρκετά πρόσφατα, όταν οι τιμές του πετρελαίου έκαναν άλμα στην είδηση ότι η απερχόμενη κυβέρνηση Μπάιντεν ανακοίνωσε έναν αποχαιρετιστήριο γύρο κυρώσεων κατά της ενεργειακής βιομηχανίας της Ρωσίας, εστιάζοντας ειδικά στις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου. Αν η ζήτηση πετρελαίου είχε πραγματικά εξασθενήσει υπό το βάρος όλων αυτών των ηλεκτρικών οχημάτων για παράδειγμα, η επίδραση των κυρώσεων στις τιμές του πετρελαίου θα ήταν αμελητέα. Αλλά δεν ήταν”. Ο κόσμος εξακολουθεί να λειτουργεί σε μεγάλο βαθμό με το πετρέλαιο.
Στο παρελθόν, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΔΟΕ), παρουσίασε μεγάλη ταύτιση μεταξύ των προβλέψεών του για την παραγωγή πετρελαίου και του πραγματικού αποτελέσματος κατά την περίοδο 2022-2024. Αυτό προσδίδει αξιοπιστία στις προβλέψεις του για την παραγωγή πετρελαίου, την κατανάλωση και τις τιμές, φέτος και του χρόνου.
Διάγραμμα 2: Μηνιαία τιμή του αργού πετρελαίου τύπου Brent (2022-2026)
https://www.eia.gov/todayinenergy/detail.php?id=64305&utm_medium=email
Ο ΔΟΕ προβλέπει ότι η παγκόσμια ζήτηση για πετρέλαιο θα συνεχίσει να αυξάνεται, κατά 1.8 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα το 2025 και κατά 1.5 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα το 2026.
Το πιο σημαντικό είναι ότι δείχνει επίσης πτώση των τιμών του αργού πετρελαίου τύπου Μπρεντ, από μέσο όρο $81 το βαρέλι το 2024 σε $74 το βαρέλι το 2025 και $66 το βαρέλι το 2026. Το αποδίδει αυτό στην μεγάλη αναμενόμενη αύξηση της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου και στην επιβράδυνση της αύξησης της ζήτησης που μαζί ασκούν καθοδική πίεση στις τιμές. Ως αποτέλεσμα, ο ΔΟΕ αναμένει ότι τα μέλη του ΟΠΕΚ+ θα συνεχίσουν να περιορίζουν την παραγωγή τους το 2025 και το 2026, για να αποτρέψουν την περαιτέρω πτώση των τιμών.
Η Goldman Sachs προβλέπει τιμές $70-$85 το βαρέλι το 2025, προειδοποιώντας για την αστάθεια από τις κυρώσεις και τους δασμούς.
Αβεβαιότητες
Η πρόβλεψη του ΔΟΕ συντάχθηκε πριν από τις τελευταίες κυρώσεις των ΗΠΑ κατά της Ρωσίας τον Δεκέμβριο και πριν ο Ντόναλντ Τράμπ γίνει ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ. Και τα δύο έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν τις παγκόσμιες αγορές, εισάγοντας αβεβαιότητα και αστάθεια στις τιμές το 2025.
Οι αβεβαιότητες αυτές ενδέχεται να αυξηθούν λόγω των “δύσκολα προβλέψιμων” νέων ενεργειακών πολιτικών του προέδρου Τράμπ, ιδίως μετά την κήρυξη ενεργειακής έκτακτης ανάγκης που θα ξεκλειδώσει πρόσθετες προεδρικές εξουσίες για την απελευθέρωση της εγχώριας παραγωγής ενέργειας. Δεν έχασε χρόνο, και κατά την ορκωμοσία του επανέλαβε το σύνθημα «drill baby, drill» από την επιτυχημένη προεκλογική του εκστρατεία. Εάν αυτό λειτουργήσει, οι τιμές μπορεί να μειωθούν περαιτέρω τα επόμενα δύο χρόνια.
Το ίδιο θα συμβεί αν ο ΟΠΕΚ+ αποτύχει να συνεχίσει να ελέγχει την παραγωγή πετρελαίου των μελών του. Αλλά η καθοδήγηση που εκδίδει ο ΟΠΕΚ+ σχετικά με την παραγωγή δείχνει ότι, προς το παρόν, για το 2025 και το 2026, σχεδιάζει να συνεχίσει τον τρέχοντα τρόπο διαχείρισης.
Ο κινεζικός παράγοντας μπορεί επίσης να στείλει τις τιμές προς τα πάνω, εάν οι νέες δημοσιονομικές πολιτικές καταφέρουν να τονώσουν την οικονομική ανάπτυξη, ή προς τα κάτω, εάν η διείσδυση των ηλεκτρικών οχημάτων στην αγορά επιταχυνθεί συντομότερα.
Εκτός από αυτούς τους παράγοντες, οι γεωπολιτικές εντάσεις στη Μέση Ανατολή και οι πιθανές αυστηρότερες κυρώσεις κατά του Ιράν, θα μπορούσαν επίσης να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στον επηρεασμό των τιμών του πετρελαίου. Οποιαδήποτε κλιμάκωση των συγκρούσεων ή της αστάθειας σε βασικές πετρελαιοπαραγωγές περιοχές θα μπορούσε να οδηγήσει σε διαταράξεις του εφοδιασμού, προκαλώντας εκτίναξη των τιμών. Αντίθετα, διπλωματικές λύσεις και ειρηνευτικές συμφωνίες θα μπορούσαν να σταθεροποιήσουν την αγορά, οδηγώντας ενδεχομένως σε χαμηλότερες τιμές.
Η ετοιμότητα των χωρών να αγοράσουν περισσότερο αμερικανικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο για να κατευνάσουν τον Τράμπ θα αποτελέσει επίσης παράγοντα. Η “αναμονή του απροσδόκητου” μπορεί να γίνει ο νέος κανόνας το 2025.
*Ο Χαράλαμπος Έλληνας είναι Ανώτερος Σύμβουλος του Παγκόσμιου Κέντρου Ενέργειας, του Ατλαντικού Συμβουλίου (the Global Energy Centre, the Atlantic Council).
